MỞ ĐẦU

I - TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Nước ta là một nước nông nghiệp với hơn 70% dân số sống ở nông

thôn, thu nhập từ sản xuất nông nghiệp là chủ yếu. Nông nghiệp vẫn được coi

là ngành kinh tế quan trọng đối với nước ta hiện nay, là nơi cung cấp lương

thực, thực phẩm cho dân cư cả nước, là nơi cung cấp nguyên liệu cho nhiều

ngành kinh tế quốc dân, là thị trường tiêu thụ quan trọng của công nghiệp và

nhiều ngành kinh tế khác. Do vậy, công cuộc Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá

(CNH, HĐH) đất nước với mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng,

dân chủ văn minh" được bắt đầu bằng việc phát triển kinh tế ở khu vực nông

thôn. Từ Đại hội lần thứ V Đảng Cộng sản Việt Nam (1982) nông nghiệp

được coi là "Mặt trận hàng đầu". Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2001-

2010 do Đại hội Đảng IX thông qua tiếp tục khẳng định quan điểm này. Mục

tiêu, phương hướng phát triển kinh tế - xã hội 2006 - 2010 của Đại hội Đảng

X nêu rõ: Tiếp tục đẩy mạnh và coi trọng CNH, HĐH nông nghiệp, nông

thôn. Đẩy mạnh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn

theo hướng sản xuất lớn, gắn với công nghiệp chế biến và thị trường; thực

hiện cơ khí hoá, điện khí hoá, thuỷ lợi hoá nhằm nâng cao năng suất, chất

lượng và sức cạnh tranh, phù hợp với đặc điểm từng vùng, từng địa phương.

Tổ chức lại sản xuất và xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp, tạo điều kiện phát

triển các khu công nghiệp công nghệ cao, các vùng trồng trọt và chăn nuôi tập

trung, các doanh nghiệp công nghiệp và dịch vụ gắn với làng nghề, các loại

hình sản xuất trang trại, hợp tác xã (HTX), sản xuất các loại sản phẩm có thị

trường và hiệu quả kinh tế cao.

Nghệ An là một tỉnh lớn nằm ở phía Bắc Trung Bộ, trên tuyến giao lưu

kinh tế - xã hội Bắc Nam, với diện tích đất tự nhiên là 1.648.729,74 ha và có

hơn 3,1 triệu người sinh sống. Nông nghiệp vừa là bộ phận quan trọng trong

cơ cấu kinh tế của tỉnh, vừa có điều kiện phát triển theo hướng sản xuất hàng

hóa. Vì vậy, nông nghiệp là ngành được đặc biệt chú trọng trong chiến lược

phát triển kinh tế của tỉnh Nghệ An. Trong nhiều năm qua, mức độ chuyển

dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn của tỉnh Nghệ An đã diễn ra

nhanh hơn nhưng vẫn còn nhiều tiềm năng trong nông nghiệp chưa được khai

thác. Sản xuất nông nghiệp còn mang tính nhỏ lẻ, sản xuất tự cung, tự cấp là

chủ yếu. Sản phẩm nông nghiệp làm ra chủ yếu phục vụ cho tiêu dùng của hộ

gia đình và thị trường nội địa, có hướng tới xuất khẩu nhưng chưa nhiều và

hiệu quả chưa cao, chưa phát huy hết lợi thế và tiềm năng của tỉnh. Ngành

chăn nuôi chưa phát huy hết lợi thế; tỷ trọng giá trị sản xuất trồng trọt trong

tổng giá trị sản xuất nông nghiệp thuần còn cao; dịch vụ nông nghiệp vẫn

chiếm tỷ trọng nhỏ. Cơ cấu kinh tế nông nghiệp của tỉnh hiện nay chưa phù

hợp với quá trình CNH, HĐH và hội nhập kinh tế Quốc tế, chưa phát huy hết

tiềm năng về sản xuất hàng hoá,

Vì vậy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá có ý nghĩa rất quan trọng trong phát

triển kinh tế nông thôn và nâng cao hiệu quả kinh tế nông nghiệp. Do đó, đề tài

"Giải pháp chủ yếu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng

sản xuất hàng hóa của tỉnh Nghệ An" là thực tế khách quan và là yêu cầu

đặt ra mang tính cấp thiết.

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan . i

Lời cảm ơn . ii

Danh mục các chữ viết tắt . iii

Danh mục các bảng . iv

Mục lục . v

Mở đầu 1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU . 5

1.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo

hướng sản xuất hàng hoá 5

1.1.1. Cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp 5

1.1.2. Sản xuất hàng hoá và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo

hướng sản xuất hàng hoá . 14

1.1.3. Nội dung chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất

hàng hoá 21

1.1.4. Tác động của hội nhập kinh tế Quốc tế đến sản xuất hàng hoá và chuyển

dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá 23

1.1.5. Kinh nghiệm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản

xuất hàng hoá một số nước trên thế giới và Việt Nam . 25

1.2. Phương pháp nghiên cứu . 32

1.2.1. Các phương pháp nghiên cứu 32

1.2.2. Hệ thống các chỉ tiêu phân tích . 33

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUÁ TRÌNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

NÔNG NGHIỆP THEO HƯỚNG SẢN XUẤT HÀNG HOÁ TẠI TỈNH NGHỆ AN . 35

2.1. Đặc điểm của tỉnh Nghệ An. 35

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên . 35

2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội . 39

2.2. Cơ hội và thách thức đối với nông nghiệp Nghệ An trong tiến trình hội

nhập kinh tế quốc tế và khu vực. . 44

2.3. Thực trạng cơ cấu kinh tế nông nghiệp và tình hình chuyển dịch cơ cấu

kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá của tỉnh Nghệ An trong 5

năm qua . 47

2.3.1 Thực trạng cơ cấu kinh tế của tỉnh Nghệ An. 47

2.3.2 Thực trạng và tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp

của tỉnh Nghệ An trong 5 năm qua . 52

2.3.3 Những kết quả đạt được và tồn tại trong chuyển dịch cơ cấu kinh

tế ngành nông nghiệp tỉnh Nghệ An . 81

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP CHỦ YẾU CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG

NGHIỆP THEO HƯỚNG SẢN XUẤT HÀNG HOÁ TẠI TỈNH NGHỆ AN . 85

3.1. Quan điểm, mục tiêu, phương hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá tại tỉnh Nghệ An đến năm 2020 85

3.1.1- Quan điểm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng

sản xuất hàng hoá ở tỉnh Nghệ An . 85

3.1.2. Mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản

xuất hàng hoá của tỉnh Nghệ An 87

3.1.3. Phương hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng

sản xuất hàng hoá ở tỉnh Nghệ An đến năm 2020 89

3.2. Giải pháp chủ yếu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng

sản xuất hàng hoá tại tỉnh Nghệ An đến năm 2020 95

3.2.1. Giải pháp chung chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp theo

hướng sản xuất hàng hoá của tỉnh Nghệ An . 95

3.2.2. Giải pháp cụ thể đối với từng ngành trong nông nghiệp thuần 104

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 111

TÀI LIỆU THAM KHẢO . 11