MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam đã đề ra mục tiêu tổng

quát là: Đưa đất nước ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao đời sống vật

chất, văn hóa và tinh thần của nhân dân, tạo ra nền tảng để đến năm 2020 Việt

Nam cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm, là phương tiện chủ yếu để nâng

cao mức sống đồng bào dân tộc. Tăng trưởng kinh tế miền núi phải dựa trên

nguyên tắc hài hòa xã hội, sử dụng tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi

trường lâu bền. Bởi môi trường sinh thái vô cùng cần thiết cho sự sống của

con người và mọi loài sinh vật, là cơ sở tự nhiên không thể thiếu được cho sự

phát triển bền vững của các ngành nông – lâm – ngư nghiệp.

Những năm gần đây, các hoạt động nông nghiệp cùng với những hoạt

động dịch vụ, sinh hoạt đã làm xuất hiện nhiều vấn đề môi trường. Những vấn

đề này gây tác động mạnh mẽ và lâu dài đến các hệ sinh thái ở khu vực nông

thôn, nó cản trở sự phát triển bền vững trong tương lai. Nó ngày càng trở nên

phổ biến rộng rãi và ảnh hưởng đến mọi hoạt động sản xuất và sinh hoạt

thường nhật của người dân nông thôn. Quan trọng nhất, hiện trạng môi trường

trên tác động xấu đến sức khoẻ cộng đồng dân cư nông thôn và để lại hậu quả

lâu dài đối với thế hệ mai sau.

Tình trạng thoái hóa đất đai và tài nguyên rừng ở miền núi nói chung vẫn

đang tiếp tục gia tăng. Địa hình miền núi có độ dốc lớn, dòng chảy mạnh và

do rừng bị tàn phá nghiêm trọng nên hiện tượng đất bị xói mòn, sụt lở, xảy

ra thường xuyên, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất và đời sống của đồng bào

các dân tộc miền núi.

Bảo vệ, cải thiện môi trường là yếu tố quan trọng không tách rời trong

quá trình phát triển kinh tế. Coi yêu cầu bảo vệ môi trường là một tiêu chí

2

không thể thiếu trong các chiến lược, các chính sách, các chương trình phát

triển kinh tế – xã hội miền núi. Phát triển bền vững miền núi là sự nghiệp của

cả nước, nhưng trước hết là của đồng bào các dân tộc miền núi. Phát triển bền

vững miền núi là trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, các

ngành, của mỗi người dân và của toàn xã hội.

Định Hóa là huyện miền núi của tỉnh Thái Nguyên, có nhiều đồng bào

dân tộc đang chung sống và hoạt động sản xuất chủ yếu là nông – lâm nghiệp.

Kinh tế của huyện có nhiều thay đổi đáng kể nhưng sự phát triển còn ở mức

thấp so với thực tế tình hình phát triển kinh tế xã hội nước ta hiện nay. Để thu

được kết quả cao trong sản xuất, người dân đã dùng mọi biện pháp (sử dụng

phân hóa học, thuốc trừ sâu, kể cả những chế phẩm bị cấm hoặc đã quá thời

hạn cho phép sử dụng) hoặc sử dụng bừa bãi các chế phẩm này làm tăng năng

suất cây trồng, vật nuôi mà lãng quên đến môi trường sinh thái hiện nay đang

bị đe dọa. Có nhiều người dân biết được sự nguy hại của các chế phẩm hoá

học không nên sử dụng đối với môi trường đất, nước và không khí nhưng vẫn

phải sử dụng vì mục đích kinh tế. Thêm vào đó, độ che phủ rừng của huyện,

đặc biệt rừng phòng hộ cũng ngày càng thấp dần. Trước thực tế đang diễn ra

như vậy, tôi đã chọn nghiên cứu đề tài: “Phát triển kinh tế hộ và những tác

động đến môi trường khu vực nông thôn huyện Định Hóa” nhằm mục tiêu

vừa phát triển kinh tế hộ nông dân đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái khu

vực nông thôn huyện Định Hóa.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Đánh giá hiện trạng đời sống kinh tế hộ, chỉ ra được những yếu tố ảnh

hưởng đến phát triển kinh tế hộ khu vực nghiên cứu. Xác định mối quan hệ

giữa phát triển kinh tế hộ với môi trường sinh thái. Đề xuất một số giải pháp

nhằm phát triển kinh tế của hộ gắn với bảo vệ môi trường tự nhiên, tiến tới sự

phát triển bền vững của khu vực nông thôn huyện Định Hóa.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Nghiên cứu những vấn đề có tính tổng quan, những vấn đề cơ bản về

phát triển kinh tế hộ và ảnh hưởng tới môi trường sinh thái.

- Phân tích, đánh giá thực trạng tình hình phát triển kinh tế hộ hiện tại, xác

định những nhân tố ảnh hưởng tới môi trường và cuộc sống của người

dân trong quá trình phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của hộ ở khu

vực nông thôn huyện Định Hoá.

- Đưa ra các giải pháp nhằm phát triển nông nghiệp bền vững ở khu vực

nông thôn huyện Định Hóa và phát triển của các hệ thống sản xuất nông

nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, tăng thu nhập và bảo vệ môi

trường sinh thái (đất, nước, không khí, .