Cảng Hải Phòng là một thương cảng trọng điểm Quốc Gia, một cảng trung tâm hiện đại nhất khu vực phía Bắc có lịch sử hình thành và phát triển gắn liền với tên tuổi và lịch sử phát triển của thành phố Hải Phòng. Nằm ở vị trí cửa ngõ Đông Bắc của tổ quốc, Cảng Hải Phòng không chỉ là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của thành phố Hải Phòng mà còn giữ vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ an ninh quốc phòng nước ta trong quá khứ, hiện tại và tương lai.

Chiếm giữ vị trí địa lý kinh tế thuận lợi, Hải Phòng là đầu mối giao thông quan trọng của hệ thống đường thuỷ nội địa vùng châu thổ sông Hồng, sông Thái Bình và của 2 tuyến Quốc lộ lớn QL5, QL10, là điểm cuối của tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng, là cửa ngõ thông ra biển nối với các tuyến hàng hải trong nước và quốc tế. Bởi vậy trong gần 100 năm qua tuy tuyến luồng ra vào cảng có nhiệu hạn chế nhưng Cảng Hải Phòng vẫn luôn là cửa ngõ thông thương quan trọng nhất trong quan hệ trao đổi hàng hoá thương mại của các tỉnh phía Bắc Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới, với tổng lượng hàng hoá thông qua riêng cảng Hải Phòng hiện đạt trên 11,9tr.T/n, chiếm khoảng 85% tổng lượng hàng tổng hợp thông qua các cảng biển phía Bắc. Cùng với chiến lược phát triển vùng kinh tế trọng điểm miền Bắc (Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh) là sự hình thành và phát triển hàng loạt các khu kinh tế, công nghiệp tập trung, các Nhà máy với quy mô lớn ở Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Hải Dương…và sự phát triển kinh tế chung trong cả vùng với sự chuyển đổi sâu sắc làm cho sự luân chuyển hàng hoá qua cảng tăng nhanh, đây thực sự là một cơ hội lớn đồng thời cũng là một thách thức lớn đối với việc nâng cấp, phát triển cảng Hải Phòng nói riêng và cụm cảng phía Bắc nói chung trong thời gian tới.