Kể từ khi ra đời vào tháng 8/1967, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam á- gọi tắt là ASEAN đá có nhiều sáng kiến hợp tác xây dựng và phát triển trên cả lĩnh vực chính trị, văn hoá và kinh tế vì một Khu vực ASEAN hoà bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Trong số những sáng kiến đó phải kể đến ý tưởng về việc thành lập một Khu vực tự do đầu tư ASEAN và được hiện thực hoá tại Hội nghị lần thứ 30 các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN tại Manila, Philippines ngày 7/10/1998 khi Bộ trưởng Kinh tế các quốc gia thành viên cùng đặt bút ký vào bản Hiệp định khung về Khu vực đầu tư ASEAN- AIA .

Phải nói rằng, Hiệp định AIA ra đời trong bối cảnh hoạt động đầu tư thế giới và Khu vực đang có những dấu hiệu suy giảm. Suy giảm trong đầu tư trực tiếp tại Khu vực không chỉ xảy ra ở luồng vốn FDI đến từ những quốc gia chủ đầu tư quen thuộc của Khu vực như Nhật Bản, Mỹ, EU, các nước ANIEs mà còn ngay cả ở dòng vốn FDI bên trong Khu vực dưới tác động của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Vì thế, AIA với mục tiêu thành lập một thị trường đầu tư cho toàn Khu vực chắc chắn sẽ tạo ra nhiều thuận lợi cũng như nhiều cơ hội cho các quốc gia thành viên. Trước hết, đó là những cơ hội để thu hút hơn nữa luồng vốn FDI đến từ các quốc gia bên ngoài Khu vực thông qua việc từng bước lấy lại sức hấp dẫn vốn có của môi trường đầu tư ở các nước thành viên Đông Nam á và lấy lại lòng tin của các nhà đầu tư nước ngoài; và sau đó là thúc đẩy và mở rộng hơn nữa những hoạt động đầu tư trực tiếp vốn đá được chú trọng từ trước giữa các nước thành viên với nhau.

Tuy cơ hội cho hoạt động đầu tư tại các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam á là khá nhiều những thách thức đặt ra cho các quốc gia này cũng không ít. Đó là thách thức tự hoàn thiện mình cả về mặt môi trường chính trị, môi trường kinh doanh, hệ thống chính sách, cơ sở hạ tầng cũng như hoàn thiện các cơ chế hợp tác Khu vực trên các lĩnh vực thương mại, công nghiệp, hải quan và các lĩnh vực liên quan đến các hoạt động kinh tế khác.

Sự xuất hiện của một Khu vực đầu tư ASEAN trong lòng các quốc gia Đông Nam á đang khao khát phát triển và mở rộng hoạt động đầu tư trực tiếp, có thể nói là phù hợp với xu hướng phát triển chung của thế giới cũng như xu thế hội nhập chung trong tiến trình toàn cầu hoá, khu vực hoá. Hơn thế nữa, AIA sẽ là một thứ á vũ khí á có sức nặng tương đối cho các quốc gia ASEAN trong cuộc cạnh tranh giành vị trí số một trong số các khu vực đầu tư năng động nhất thế giới.