Lời mở đầu

Nền kinh tế Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường và từng bước tham gia hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, nền kinh tế thị trường thường nảy sinh những tiêu cực, lạm dụng chức vụ để mưu cầu và thu lợi cá nhân, tệ tham nhũng đã trở thành “ quốc nạn ” . gây những tổn thất to lớn về tài sản, nguồn vốn, nguồn lực tài chính quốc gia, giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Để khắc phục tồn tại trên, Nhà nước cần sử dụng tổng hợp các công cụ kiểm tra, kiểm soát, trong đó kiểm tra tài chính được xem như là một công cụ mạnh và hữu hiệu để hạn chế những mặt tiêu cực, tham nhũng, chi tiêu lãng phí ngân sách Nhà nước và công quỹ quốc gia. Do đó, kiểm toán nhà nước ra đời để giúp Thủ tướng Chính phủ thực hiện chức năng kiểm tra, xác nhận tính đúng đắn, hợp pháp của các tài và số liệu kế toán của cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp, đơn vị kinh tế nhà nước và các đoàn thể quần chúng, các tổ chức xã hội sử dụng kinh phí do ngân sách Nhà nước cấp.

Sau mười năm thành lập, kiểm toán nhà nước đã đạt được những thành tựu bước đầu rất đáng kể khẳng định được vai trò quan trọng của mình. Tuy vậy trong quá trình hoạt động kiểm toán nhà nước Việt Nam vẫn còn không ít những khó khăn và bất cập cần sớm có phương hướng giải quyết. Xuất phát từ tính cấp thiết vấn đề trên nên em đã chọn đề tài: “Vai trò và nhiệm vụ của kiểm toán nhà nước ở Việt Nam”.

Trong quá trình thực hiện đề tài này, em đã được sự giúp đỡ tận tình của thầy giáo GSTS. Nguyễn Quang Quynh. Em xin chân thành cảm ơn thầy

Nội dung

I. Cơ sở lý luận.

1. Bản chất và sự cần thiết của kiểm toán nhà nước.

Kiểm toán nhà nước là hệ thống bộ máy chuyên môn của Nhà nước thực hiện các chức năng kiểm toán tài sản công do các kiểm toán viên là công chức của Nhà nước tiến hành.

Trong nền kinh tế thị trường, vai trò của kiểm toán nhà nước hết sức quan trọng trong việc kiểm soát việc sử dụng nguồn lực tài chính công, giúp Quốc hội điều hành, quản lý nền kinh tế có hiệu quả, bởi vì:

Thứ nhất, kiểm toán nhà nước là một trong những nhân tố góp phần đảm bảo, duy trì tính kinh tế, tính hiệu quả trong hoạt động kinh tế. Thông qua hoạt động của mình, kiểm toán nhà nước chỉ rõ việc sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước trong từng ngành, từng lĩnh vực, từng doanh nghiệp và các yếu tố cản trở tính hiệu quả các hoạt động trong nền kinh tế. Mặt khác, kiểm toán nhà nước còn cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng tin cậy để thực hiện việc phân bổ và điều hành ngân sách Nhà nước một cách có hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tiễn của từng ngành, từng lĩnh vực, từng khu vực, loại trừ những khoản chi phí bất hợp lý, lãng phí gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước.

Thứ hai, kiểm toán nhà nước thực hiện việc kiểm tra tính hợp pháp, tính hợp lệ trong các hoạt động kinh tế – tài chính, làm lành mạnh hoá các quan hệ kinh tế – tài chính trong nền kinh tế. Căn cứ vào các văn bản pháp luật mà Quốc hội và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, kiểm toán xác nhận tính đúng đắn, hợp pháp của các tài liệu, số liệu kế toán, báo cáo quyết toán hàng năm. Mọi sai phạm về các qui định về quản lý kinh tế – tài chính được xác lập và duy trì.

Thứ ba, cơ quan kiểm toán đề xuất những giải pháp nhằm thực hiện cơ chế chính sách tài chính, lập và giao kế hoạch ngân sách Nhà nước, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch ngân sách Nhà nước, đồng thời xử lý vi phạm trong thu- chi, điều hành và quyết toán ngân sách Nhà nước, các vi phạm về hạch toán tài sản, vốn, lãi, và phân phối tài chính trong sản xuất kinh doanh.

Ngoài ra, hoạt động của Kiểm toán còn có tác dụng răn đe, phòng ngừa các sai phạm trong quản lý tài chính, cung cấp thông tin cho công luận về hoạt động kinh tế – xã hội, thực hiện quyền giám sát và thu hút vốn đầu tư của toàn xã hội.

2Vại trò và nhiệm vụ đối với cơ quan Kiểm toán Nhà nước ở mỗi quốc gia.

21. Vai trò

Dù hình thức và nhiệm vụ có khác nhau ở mỗi quốc gia, nhưng vai trò của kiểm toán nhà nước đã được thống nhất tại hội nghị lần thứ IX của INTOSAI tại Lima và được trình bày trong lời nói đầu trong tuyên bố Lima về các chỉ dẫn kiểm toán như sau:

“- Trong bối cảnh việc sử dụng thống nhất và hiệu quả các khoản công quỹ là một trong những đòi hỏi thiết yếu đầu tiên cho việc sử dụng hợp lý các nguồn tài chính công và hiệu năng các quyết định của cơ quan có thẩm quyền;

- Trong bối cảnh để đạt được mục tiêu này, không thể phủ nhận được rằng mỗi quốc gia cần phải có một Cơ quan Kiểm toán Tối cao được pháp luật đảm bảo tính độc lập;

- Trong bối cảnh các Cơ quan Kiểm toán Tối cao đang ngày càng trở nên cần thiết hơn khi Nhà nước đã và đang mở rộng hoạt động của mình sang lĩnh vực kinh tế xã hội và vì vậy phải hoạt động tuân theo những qui định của công cụ tài chính vốn có;

- Trong bối cảnh các mục tiêu của kiểm toán – cụ thể là việc sử dụng hợp lý và hiệu quả các nguồn công quỹ; tăng cường sự lành mạnh trong quản lý tài chính; điều hành tuần tự các hoạt động hành chính; và thông tin liên lạc với các cơ quan đại chúng và công chúng thông qua các báo cáo khách quan . đang rất cần thiết cho sự ổn định và phát triển của Nhà nước trong việc theo đuổi các mục tiêu của Liên Hiệp Quoc ”^'

Tài liệu tham khảo

I. Văn kiện

- Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VIII (Nxb chính trị quốc gia 1996).

- Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IX (Nxb chính trị quốc gia 2001).

IISạch

1. Lý thuyết kiểm toán (Trường đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội khoa kế toán – Nhà xuất bản tài chính 12003/).

2. Kiểm toán (Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh khoa kế toán – kiểm toán, bộ môn kiểm toán – Nhà xuất bản thống kê 2001).

3. Cẩm nang kiểm toán viên nhà nước (Kiểm toán nhà nước - Nxb chính trị quốc gia 8-2000).

III. Tạp chí.

1. Tạp chí kiểm toán

- Mối quan hệ giữa Quốc hội và cơ quan kiểm toán nhà nước (Lý Tài Luận – số 11998/).

- Vai trò của kiểm toán đối với hoạt động của các doanh nghiệp trong cơ chế thị trường (Vũ Xuân Hợp – số 11998/).

- Kiểm toán nhà nước là công cụ sắc bén giúp Quốc hội thực hiện chức năng kiểm soát và giám sát ngân sách Nhà nước (Mai Thúc Lân phó chủ tịch Quốc hội – số 21998/).

- Những căn cứ để xây dựng quy trình kiểm toán doanh nghiệp nhà nước (– số 31998/).

- Vai trò của kiểm toán nhà nước đối với việc kiểm tra, kiểm soát hệ thống hành chính nhà nước (Thạc sỹ Phạm Bình – số 11999/).

- Mất ý kiến về vai trò của cơ quan kiểm toán nhà nước trong quản lý tài chính vĩ mô (PtsTrận Lê - số 11999/).

- Cơ quan kiểm toán nhà nước có vai trò quan trọng đối với quá trình quản lý, điều hành ngân sách Nhà nước và công quỹ quốc gia – số 4200/).

- Trao đổi về vai trò và vị trí của kiểm toán nhà nước (Thạc sỵTrĩnh Văn Cảnh – số 52000/).

- Một số suy nghĩ về mối quan hệ giữa kiểm toán nhà nước và doanh nghiệp nhà nước (Nguyễn Thanh Nhiên – số 12001/).

- Kiểm toán nhà nước có thể giúp được gì cho doanh nghiệp nhà nước (Nguyễn Mạnh Đức – số 12001/).

-

- Vai trò của kiểm toán nhà nước trong quá trình cải cách hành chính nhà nước (Hà Lê Mỹ Dung – số 62001/).

- Sự cần thiết phải tiếp tục xem xét địa vị pháp lý và những vấn đề liên quan đến kiểm toán nhà nước (Phúc Nghiêm – số 12002/).

- Nhận thức về vai trò của kiểm toán nhà nước trong sự nghiệp đổi mới (Nguyễn Văn Hiển – số 52002/).

- Vai trò của kiểm toán nhà nước đối với công cuộc cải cách hành chính quốc gia, giải pháp và khuyến nghị (GSTS. Vương Đình Huệ phó tổng kiểm toán nhà nước – số 62003/).

- Bàn về địa vị pháp lý, tính độc lập của kiểm toán nhà nước, xác định vai trò tương lai của kiểm toán nhà nước Việt Nam (PGS. TS Nguyễn Đình Hựu – số 12004/).

- Mối quan hệ giữa Quốc hội và kiểm toán nhà nước, những yêu cầu đặt ra đối với kiểm toán nhà nước, trong việc hỗ trợ Quốc hội tăng cường năng lực giám sát ngân sách nhà nước (GSTSKH. Tào Hữu Phùng – số 12004/).

- Vai trò của kiểm toán nhà nước trong việc hỗ trợ Quốc hội và Hội đồng nhân dân nâng cao năng lực giám sát ngân sách nhà nước (GSTS. Vương Đình Huệ phó tổng kiểm toán nhà nước – số 12004/).

2Tap. chí kinh tế phát triển

- Vấn đề xây dựng chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (Vũ Hữu Đức - số 22000/)

- Phương hướng xây dựng chuẩn mực kiểm toán Việt Nam trong giai đoạn hiện nay – số 22000/)