1 i. đặt vấn đề trên thế giới glôcôm là nguyên nhân thứ 2 gây mù lòa và là nguyên nhân hàng đầu gây mù không hồi phục. tại việt nam, glôcôm đứng thứ 2 trong các nguyên nhân gây mù loà, trong đó glôcôm góc mở chiếm 11,7% [5]. glôcôm góc mở diễn biến âm thầm, thường không có triệu chứng, hoặc rất âm ỉ, mờ nhạt nên bệnh nhân thường đến khám chữa bệnh ở giai đoạn muộn. tuy nhiên tình trạng mù loà do glôcôm góc mở có thể phòng tránh được nếu được phát hiện sớm, điều trị kịp thời và theo dõi thường xuyên. ở việt nam đã có nhiều nghiên cứu thực hiện nhằm đánh giá hiệu quả điều trị của từng nhóm thuốc hạ nhãn áp, phương pháp laser hoặc các phương pháp phẫu thuật. tuy nhiên các nghiên cứu này thường được tiến hành riêng rẽ, chưa có sự tổng hợp đánh...