Trước lợi nhuận mà ngành thương mại hàng hải mang lại cũng như mức độ và số

lượng rủi ro phải ứng phó, các chủ tàu, các nhà buôn bán, những người vận tải

luôn luôn tìm kiếm những hình thức bảo đảm an toàn cho quyền lợi của mình.

Đầu tiên là vào khoảng thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên người ta đã tìm cách giảm

nhẹ tổn thất toàn bộ một lô hàng bằng cách san nhỏ lô hàng của mình ra làm nhiều

chuyến hàng. Đây là cách phân tán rủi ro, tổn thất và có thể coi đó là hình thức

nguyên khai của bảo hiểm. Sau đó để đối phó với những tổn thất nặng nề thì hình

thức “cho vay mạo hiểm” đã xuất hiện theo đó trong trường hợp xảy ra tổn thất đối

với hàng hoá trong quá trình vận chuyển, người vay sẽ được miễn không phải trả

khoản tiền vay cả vốn lẫn lãi. Ngược lại họ sẽ phải trả một lãi suất rất cao khi hàng

hoá đến bến an toàn, như vậy có thể hiểu lãi suất cao này là hình thức sơ khai của

phí bảo hiểm. Song số vụ tổn thất xảy ra ngày càng nhiều làm cho các nhà kinh

doanh cho vay vốn cũng lâm vào thế nguy hiểm và thay thế nó là hình thức bảo

hiểm ra đời.

Vào thế kỷ XIV, ở Floren, Genoa nước Ý, đã xuất hiện các hợp đồng bảo hiểm

hàng hải đầu tiên mà theo đó một người bảo hiểm cam kết với người được bảo

hiểm sẽ bồi thường những thiệt hại về tài sản mà người được bảo hiểm phải gánh

chịu khi có thiệt hại xảy ra trên biển, đồng thời với việc nhận một khoản phí. Hợp

đồng bảo hiểm cổ xưa nhất mà người ta tìm thấy có ghi ngày 22/04/1329 hiện còn

được lưu giữ tại Floren. Sau đó cùng với việc phát hiện ra Ấn Độ dương và tìm ra

Châu Mỹ, ngành hàng hải nói chung và bảo hiểm hàng hải nói riêng đã phát triển

rất nhanh. Về cơ sở pháp lý thì có thể coi chiếu dụ Barcelona năm 1435 là văn bản pháp luật

đầu tiên trong ngành bảo hiểm. Sau đó là sắc lệnh của Philippe de Bourgogne năm

1458, những sắc lệnh của Brugos năm 1537, Fiville năm 1552 và ở Amsterdam

năm 1558. Ngoài ra còn có sắc lệnh của Phần Lan năm 1563 liên quan đến hợp

đồng bảo hiểm hàng hoá