Dân tộc ta hình thành, tồn tại và phát triển hơn bốn nghìn năm gắn liền với yếu tố cố kết cộng đồng dựng nước và giữ nước. Để tồn tại và phát triển, dân ta phải thường xuyên đối mặt với các thiên tai, hạn hán, lũ lụt… Mặt khác, dân ta phải đương đầu với các thế lực ngoại bang hung bạo, muốn chiếm nước ta làm thuộc địa. Để chiến thắng dân ta phải xiết chặt muôn người như một, chống xâm lược tạo nên truyền thống đoàn kết quý báu của dân tộc.

Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo nên sức mạnh tổng thể để đánh thắng kẻ địch có tiềm lực và sức mạnh kinh tế, quân sự lớn hơn ta gấp nhiều lần, là bài học lớn, vô cùng quý báu, mà chúng ta rút ra được trong tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.Chính nhờ biết vận dụng , kết hợp giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại mà dân tộc ta đã đánh tan kẻ thù xâm lược, giành được độc lập, tự do. Dựa vào tinh thần yêu nước nồng nàn, sự đoàn kết dân tộc, đồng thời kết hợp với sức mạnh thời đại mà nhân dân ta đã làm nên chiến thắng vang dội, chấn động khắp năm châu. Đó là bài học quý báu mà muôn đời sau cần học tập, cần phải hiểu rõ mối quan hệ giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại và Bác Hồ cùng Đảng ta đã áp dụng thế nào trong suốt tiến trình cuộc cách mạng của dân tộc ta.

Nhân dân ta có lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước. Trong đấu tranh chống kẻ thù xâm lược cũng như trong lao động sản xuất nhân dân Việt Nam đã thể hiện tinh thần chiến đấu ngoan cường, sự thông minh sáng tạo, ý thức độc lập tự chủ, tự lực, tự cường. Trong truyền thống dân tộc ấy Hồ Chí Minh nhìn thấy nổi bật lên sức mạnh của lòng yêu nước. Tinh thần yêu nước của nhân dân Việt Nam có những đặc điểm riêng biệt, đặc sắc, vì phải luôn luôn đối đầu với nhiều khó khăn của tự nhiên và chiến tranh xâm lược, sự đô hộ của kẻ thù từ nhiều phương kéo đến. Lòng yêu nước Việt Nam đã trở thành sức mạnh, một thứ đạo lý, một lẽ sống của mỗi người dân, cũng là một tiêu chí cao nhất để đánh giá con người trong xã hội ta.