Việt Nam được biết đến là một đất nước anh hùng với truyền thống vẻ vang đánh thắng giặc ngoại xâm - hai cường quốc lớn trên thế giới là Pháp và Mỹ. Tuy nhiên xét về mặt kinh tế, Việt Nam chỉ là một nước nông nghiệp lạc hậu, Nền sản xuất nhỏ manh mún, cơ sở vật chất kỹ thuật yếu kém, nguồn nhân lực với trình độ thấp… Đó là do nước ta đã phải trải qua hai cuộc chiến tranh tàn khốc đã tàn phá nặng nề cơ sở vật chất của chúng ta đồng thời với sự phát triển nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung cộng với cơ chế quản lý quan liêu bao cấp, khép kín của nhà nước ta trong một thời gian dài đã kìm hãm sự phát triển của đất nước ta. Làm cho đời sống của nhân dân khó khăn, nền kinh tế trì trệ kém phát triển.

Nhận thức được tình hình thực tế ấy cùng với việc dựa trên cơ sơ đúng đắn hơn và đầy đủ hơn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, đại hội VI Đảng Cộng Sản Việt Nam (12-1986) đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước nhằm thực hiện có hiệu quả hơn công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đại hội chủ trương phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước ( Đại hội Đảng VII - 6/1991 ) là hướng đi đúng đắn của đất nước ta trong thời kỳ hiện nay, thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Trải qua hơn 15 năm thực hiện đường lối đổi mới đó, đất nước ta dã đạt được những thành tựu to lớn và rất quan trọng trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội như: kinh tế tăng trưởng nhanh, chính trị xã hội ổn định, mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, phát huy nội lực, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt.

Chủ trương đổi mới này là sự tiếp thu có chọn lọcthành tựu và văn minh nhân loại, là sự lựa chọn tự giác con đường và mô hình phát triển trên cơ sở quán triệt lý luận Mac-Lênin, nắm bắt đúng quy luật khách quan và vận dụng sáng tạo vào điều kiện cụ thể ở Việt Nam. Đó là kết quả tất yếu của một quá trình đổi mới tư duy, vận dỵng lý luận tổng kết thực tiễn, là quá trình tìm tòi thử nghiệm, trăn trở, đấu tranh tư tưởng, là bước phát triển mới về lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Mặc dù đã đạt được những thành tựu hết sức to lớn như vậy nhưng nền Kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay với tất cả sự mới mẻ, phức tạp của nó đã và đang đặt ra cho chúng ta không ít vấn đề cũng rất mới mẻ phức tạp đòi hỏi một cách nhìn đúng đắn, một hướng đi phù hợp, hiệu quả trên cơ sở xác lập những điều kiện cần và đủ đảm bảo thực thi và phát triển, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Để đạt được tốc độ tăng trưởng cao và ổn định, xây dựng nền Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hoàn thiện là một trong những vấn đề tư duy lý luận cốt lõi, một phương hướng mang tính chiến lược trong lĩnh vực kinh tế.

Mô hình kinh tế thị trường gắn liền với sự thúc đẩy các chủ thể kinh tế và những người lao động phát huy năng lực hành động, sức sáng tạo, tính tích cực chủ động trong sản xuất kinh doanh nên từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, kinh tế nước ta tăng trưởng, phát triển và đạt được những thành tựu hết sức quan trọng: cải thiện đời sống nhân dân, nâng cao phúc lợi xã hội, từng bước tạo điều kiện hội nhập kinh tế thế giới, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa, khắc phục tình trạng lạc hậu, đưa Việt Nam phát triển dần trở thành một nước công nghiệp hiện đại.

Đồng thời sự phát triển nền Kinh tế thị trường theo định hướng XHCN ở Việt Nam đã dần khắc phục được những khuyết tật của kinh tế thị trường.

Như vậy đường lối đổi mới, phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước ta là hoàn toàn đúng đắn, là một quá trình tất yếu phù hợp với quy luật phát triển của thời đại và đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới.

Qua việc nghiên cứu hai nguyên lý cơ bản của phép duy vật biện chứng và việc vận dụng nó vào trong việc phát triển kinh tế ở nước ta, tôi đã thấy rõ vai trò quan trọng của lý luận Mac - Lênin về Kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam.

Để đạt được những thành tựu cao hơn nữa, đảm bảo vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vững bước tiến lên CNXH thì cần có sự tuân thủ và áp dụng linh hoạt những lý luận của chủ nghĩa Mac – Lênin về nền kinh tế thị trường vào Việt Nam.

Sự hinh thành tư duy kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa không chỉ đơn thuần là sự tìm tòi và phát triển về mặt lý luận của chủ nghĩa xã hội mà còn là sự lựa chọn và khẳng định con đường và mô hình phát triển trong thực tiễn mang tính cách mạng và sáng tạo của Việt Nam. Phát triển Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một quá trình tất yếu phù hợp với quy luật phát triển của thời đại và đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

Tuy đây là sự nghiệp vô cùng khó khăn, phức tạp và lâu dài bởi nó rất mới mẻ, chưa có tiền lệ, phải vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Riêng về mặt lý luận cũng không còn ít vấn đề phải tiếp tục đi sâu nghiên cứu, tổng kết, làm sáng tỏ. Chẳng hạn như các vấn đề: chế độ sở hữu và các thành phần kinh tế, làm thế nào để thực hiện công bằng xã hội, chống quan liêu tham nhũng… Nhưng bằng những lý luận sắc bén vận dụng của Mac - Lênin và những đường lối đổi mới đúng đắn của Đảng và nhà nước, hy vọng rằng con đường phát triển kinh tế của nước ta sẽ đạt được những thành tựu to lớn và vững chắc hơn…

Đề tài gồm 2 phần sau:

Phần I: Hai nguyên lý cơ bản của phép biện chứng duy vật ý nghĩa phương pháp luận.

Phần II: Quan điểm lịch sư cụ thể với quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.