Mọi sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan đều chứa đựng trong nó những mặt đối lập có khuynh hướng vận động trái ngược nhau. Những mặt đối lập này vừa thống nhất vừa đấu tranh với nhau tạo thành động lực cho mọi sự phát triển.Do đó trong họat động thực tiễn cần phân tích từng mặt độc lập tạo thành mâu thuẫn cụ thể để nhận thức được bản chất khuynh hướng vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng.

Trong sự nghiệp đổi mới nền kinh tế nước ta từ kế họach hoá tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng XHCN có sự quản lý của Nhà nước Đảng ta đã có nhiều chủ trương, đường lối đúng đắn, song cũng không thể tránh khỏi những mâu thuẫn nảy sinh.Tất cả những mâu thuẫn này cần phải được nhìn nhận một cách thật đúng đắn và có những phương hướng giải quyết chúng một cách hợp lý, tránh nóng vội chủ quan duy ý trí.Nếu các mâu thuẫn đó được giải quyết tốt thì nền kinh tế sẽ phát triển đúng hướng và tránh được sự chệch hướng không cần thiết.

I. Nội dung nguyên lý triết học.

1. Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập trong một thể thống nhất.

2 Chuyển hoá của các mặt đối lập.

II. Nhận biết các mâu thuẫn.

1. Đổi mới kinh tế - đổi mới chính trị.

2. Mâu thuẫn giữa các hình thái sở hữu trước đây và trong kinh tế thị trường.

3. Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.

4. Mâu thuẫn giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng.

5. Mâu thuẫn giữa tính tự phát tư bản chủ nghĩa và tính tự giác.

6. Mâu thuẫn giữa kinh tế thị trường và mục tiêu xây dựng con người chủ nghĩa xã hội.

7. Sự quản lý của nhà nước.