Lời nói đầu

Năm 1986, Việt Nam chuyển cơ chế kinh tế tõ kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường. Cùng với sự chuyển đổi sang cơ chế thị trường một loại những phạm trù mới xuất hiện khác hẳn với nền kinh tế tập trung bao cấp trước đây đặc biệt là vấn đề lợi nhuận. chúng ta đã một thời coi lợi nhuận là một cái gì đó xấu xa, là một phạm trù hoàn toàn xa lạ với nền kinh tế xã hội chủ nghĩa. Hiện nay nước ta đang vận hành nền kinh tế theo cơ chế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước thì lợi nhuận là vấn đề trung tâm. Nhà nước, doanh nghiệp, cá nhân khi bắt tay vào sản xuất kinh doanh đều muốn thu lợi nhuận. Lợi nhuận là mục đích của mọi ngành nghề, mọi nhà kinh doanh. Lợi nhuận là phần thưởng cho sù lao động, sáng tạo, năng động của con người trong qúa trình sản xuất kinh doanh. Lợi nhuận có vai trò nhất định trong nền kinh tế hiện nay. Vậy nguồn gốc, bản chất lợi nhuận là gì và vai trò của lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường hiện nay nh­ thế nào là vấn đề mà đề án này đề cập tới.

I. Nguồn gốc bản chất của lợi nhuận.

1. Các quan điểm trước Mác về lợi nhuận.

Lợi nhuận xuất hiện từ rất lâu cùng với sự phát triển của kinh tế hàng hoá. Trước Mác có rất nhiều quan điểm của các trường phái khác nhau về vấn đề lợi nhuận.

a. Quan điểm của nghĩa trọng thương về lợi nhuận.

Chủ nghĩa trọng thương là tư tưởng kinh tế của giai cấp tư sản trong giai đoạn phương thức sản xuất phong kiến tan rã và chủ nghĩa tư bản ra đời. Giai đoạn này bao gồm thời kỳ tích luỹ nguyên thuỷ tư bản, tức là thời kỳ trước đoạt bằng bạo lực của nền sản xuất nhỏ, và tích lũy tiền tệ ở ngoài phạm vi các nước châu Âu bằng cách ăn cướp và trao đổi không ngang giá với các nước khác thông qua con đường ngoại thương. Xuất hiện và tồn tại từ thế kỷ

32