Thực tiễn ở nước ta trong gần 20 năm đổi mới vừa qua chứng tỏ đường lối đúng đắn của Đảng và những bước đi thích hợp đã tạo nên sự chuyển biến mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội... mang lại những thành tựu rất to lớn, tạo cho Việt Nam thế và lực mới để bước vào thế kỷ 21. Cùng với những thành quả đã đạt được thì trong quá trình đổi mới cũng xuất hiện nhiều yếu tố tiêu cực, phức tạp. Một trong những vấn đề gay cấn nổi lên là tình hình tranh chấp khiếu kiện có đông người tham gia, hình thành các điểm phức tạp về an ninh, các "điểm nóng" (ĐN), "điểm nóng chính trị - xã hội" (ĐNCT-XH) ở nhiều địa phương trong cả nước. Điều này đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động lãnh đạo, quản lý của tổ chức Đảng, chính quyền cơ sở, đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đến sản xuất và đời sống của nhân dân.

Địa bàn nông thôn vốn thanh bình, đáng lẽ là nơi ít xảy ra xung đột xã hội trong quá trình phát triển, nhưng đã xuất hiện nhiều ĐN và ĐNCT-XH. Đó là nơi đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ bất ổn trong toàn xã hội. Có những ĐNCT-XH xảy ra đã được giải quyết ổn thỏa, thiết lập trở lại tình trạng ổn định bình thường. Có những ĐNCT-XH đang diễn ra và cũng không ít những điểm có nguy cơ bùng phát hoặc tái phát. Các ĐNCT-XH đó có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên, quy mô, tính chất và mức độ hậu quả cũng không giống nhau nhưng đều cảnh báo về sự yếu kém trong quản lý xã hội, về sự mất dân chủ trầm trọng ở một số vùng nông thôn. Đời sống của người nông dân tuy đã có nhiều cải thiện, song nhìn chung vẫn còn nghèo túng, lạc hậu, khoảng cách về mức sống giữa nông thôn và thành thị ngày càng rộng. Do vậy, nếu không ngăn ngừa có hiệu quả và giải quyết tốt các ĐN, ĐNCT-XH ở nông thôn thì không thể đảm bảo được an ninh nông thôn. Nước ta là một nước nông nghiệp, nông dân chiếm gần 80% dân số và 75% lao động xã hội thì sự ổn định của nông thôn có ảnh hưởng quyết định đối với sự ổn định của quốc gia. Vì thế, vấn đề giải quyết xử lý những bất ổn, xung đột, những ĐN, ĐNCT-XH trong cả nước nói chung và ở nông thôn nói riêng đang đặt ra cho chúng ta một yêu cầu cần phải nghiên cứu một cách nghiêm túc về nó.

Kết cấu đề tài:

Chương 1: Điểm nóng chính trị - xã hội ở nông thôn đồng bằng sông hồng - thực trạng và những đặc điểm chủ yếu

Chương 2: Nguyên nhân và những bài học kinh nghiệm CủA các điểm nóng chính trị - xã hội ở nông thôn đồng bằng sông Hồng