Lịch sử kinh tế thế giới đã từng biết và trải qua các mô hình kinh tế: kinh tế tự nhiên, kinh tế tập trung (kinh tế - kế hoạch hoá) và kinh tế thị trường, trong số các mô hình kinh tế đó, kinh tế thị trường mặc dù có những hạn chế, khuyết tật nhưng tỏ ra năng động và phù hợp với trình độ phát triển kinh tế hiện nay của các nước trên thế giới. Kinh tế thị trường là thành tựu chung của văn minh nhân loại, nó là sản phẩm của hoạt động kinh tế lâu dài và trải qua nhiều thời đại. Có thể nói, xu thế chung của nền kinh tế thế giới ngày nay là ứng dụng mô hình kinh tế thị trường hiện đại với những đặc trưng, màu sắc riêng của mỗi nước và nước ta cũng không nằm ngoài xu thế chung đó, hơn nữa chúng ta mới tiến hành công cuộc cải cách, đổi mới theo đường lối của Đảng trong khoảng 10 năm một khoảng thời gian lịch sử ngắn ngủi. Chúng ta chưa có nhiều kinh nghiệm về quản lý kinh tế thị trường trong khi đó có nhiều khó khăn, phải đương đầu với nhiều vấn đề kinh tế xã hội gay gắt. Do đó việc nghiên cứu, rút kinh nghiệm từ mô hình kinh tế thị trường của các nước nhằm khắc phục những hạn chế, khuyết tật vốn có của nó vận dụng những mặt thành công trong mô hình của các nước trên thế giới là một việc có ý nghĩa cấp bách đối với việc giải quyết những vấn đề kinh tế xã hội trong công cuộc đổi mới của chúng ta hiện nay cũng như trong thời gian tới. Muốn thực hiện công việc cấp bách đó đòi hỏi chúng ta phải nắm được thế nào là kinh tế thị trường, quá trình hình thành và phát triển của nó, nó có những ưu khuyết điểm gì,... Đó là nền tảng, cơ sở lý luận về kinh tế thị trường mà chủ nghĩa Mác Lênin đã đưa ra. Mặc khác từ những năm 20 của thế kỷ 20 chủ nghĩa Mác Lênin đãđi vào Việt Nam và ngày càng được truyền bá rộng rãi. Có thể nói vai trò của học thuyết kinh tế của chủ nghĩa Mác Lênin với nền kinh tế thế giới nói chung và với kinh tế nước ta nói riêng là hết sức to lớn không ai có thể phủ nhận được.

Chủ nghĩa Mác Lênin đã trở thành nền tảng, là cơ sở lý luận cho quá trình phát triển kinh tế của nước ta, từ một đất nước nghèo nàn, lạc hậu đi lên con đường xã hội chủ nghĩa, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Do đó, việc nghiên cứu lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin là một vấn đề hết sức cần thiết. Báo cáo chính trị của Ban chấp hành TW tại Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ VII viết: “Trong những năm tới nhiệm vụ chủ yếu của các ngành khoa học xã hội vận dụng sáng tạo và phát triển học thuyết Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn nước ta và tiếp thu có chọn lọc những thành tựu khoa học của thế giới, nghiên cứu vấn đề cơ sở lý luận để hoàn thiện và triển khai cương lĩnh, chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội” (1)

Kết cấu của đề tài :