LỜI NÓI ĐẦU 1

CHƯƠNG I 4

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH XUẤT KHẨU TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 4

I. Tổng quan về xuất khẩu 4

1. Khái niệm 4

2. Vai trò của xuất khẩu 4

2.1. Xuất khẩu tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu phục công nghiệp hoá đất nước 4

2.2. Xuất khẩu đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển 4

2.3. Xuất khẩu có tác động tích cực đến việc giải quyết công ăn việc làm và cải thiện đòi sống của nhân dân 6

2.4. Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại của nước ta. 6

3. Mục tiêu, nhiệm vụ của xuất khẩu 6

II. Tổng quan về chính sách xuất khẩu 7

1. Khái niệm chính sách xuất khẩu 7

2. Vai trò của chính sách xuất khẩu 8

3. Các lọai chính sách xuất khẩu 10

3.1. Chính sách khuyến khích xuất khẩu 11

3.1.1. Chính sách chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu 12

3.1.2. Chính sách phát triển thị trường xuất khẩu 12

3.1.3. Chính sách hỗ trợ xuất khẩu 12

3.2. Chính sách quản lí xuất khẩu 15

3.2.1. Chính sách thuế quan 16

3.1.2. Chính sách phi thuế quan 16

4. Tác động của hội nhập kinh tế quốc tế (HNKTQT) đến yêu cầu đổi mới chính sách xuất khẩu 18

4.1. Cơ hội và thách thức của HNKTQT 19

4.1.1. Cơ hội 19

4.1.2. Hội nhập kinh tế quốc tế và tham gia WTO sẽ đặt ra rất nhiều thách thức cho Việt Nam 20

4.2. Tác động của hội nhập đến yêu cầu đổi mới chính sách xuất khẩu 21

4.2.1. Tác động đến chính sách khuyến khích xuất khẩu 21

4.2.2. Tác động đến chính sách quản lí xuất khẩu 22

CHƯƠNG II 24

THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH XUẤT KHẨU CỦA VIỆT NAM 24

HIỆN NAY 24

I. Thực trạng xuất khẩu 24

1. Về quy mô và tốc độ tăng trưởng xuất khẩu 24

2. Về cơ cấu mặt hàng xuất khẩu 25

3. Về cơ cấu thị trường xuất khẩu 26

4. Đánh giá hoạt động xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian qua 27

4.1. Thành công 27

4.2. Hạn chế và nguyên nhân 29

4.2.1. Hạn chế 29

4.2.2. Nguyên nhân 30

II. Thực trạng chính sách xuất khẩu của Việt Nam hiện nay 31

1. Về chính sách khuyến khích xuất khẩu 31

1.1. Chính sách chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu 31

1.1.1. Chính sách hình thành và phát triển các vùng sản xuất hàng xuất khẩu 31

1.1.2. Về chính sách phát triển các ngành hàng sản xuất và xuất khẩu 33

1.1.3. Chính sách chuyển dịch cơ cấu sản phẩm xuất khẩu 35

1.2. Chính sách phát triển thị trường xuất khẩu 37

1.2.1. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương 38

1.2.2. Khu vực châu Âu 40

1.2.3. Khu vực Bắc Mỹ 42

1.2.4. Khu vực châu Đại Dương 43

1.2.5. Khu vực châu Phi, Nam Á, Trung cận đông và Mỹ Latinh 43

1.3. Chính sách và biện pháp hỗ trợ xuất khẩu 43

1.3.1. Các biện pháp tạo nguồn hàng và cải biến cơ cấu xuất khẩu 43

1.3.2. Chính sách hỗ trợ về xúc tiến xuất khẩu 46

1.3.2. Các biện pháp tài chính nhằm khuyến khích xuất khẩu 47

1.4. Đánh giá chung chính sách khuyến khích xuất khẩu 47

1.4.1. Ưu điểm 47

1.4.2. Hạn chế và nguyên nhân 48

2. Về chính sách quản lí xuất khẩu 52

2.1. Chính sách thuế quan 52

2.1.1. Thuế xuất khẩu và các mặt hàng chịu thuế 52

2.1.2. Cách tính thuế 53

2.1.3. Thời hạn nộp thuế 54

2.2. Chính sách phi thuế quan 54

2.2.1. Các biện pháp quản lí định lượng 54

2.2.2. Biện pháp tương đương thuế quan 58

2.2.3. Yêu cầu về quản lí ngoại tệ 58

2.2.4. Các biện pháp tài chính 59

2.2.5. Thủ tục hải quan - xuất khẩu hàng hoá 63

2.3. Đánh giá chính sách quản lí xuất khẩu 65

2.3.1. Ưu điểm 65

2.3.2. Tồn tại và nguyên nhân 67

CHƯƠNG III 72

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TIẾP TỤC ĐỔI MỚI CHÍNH SÁCH 72

XUẤT KHẨU HIỆN NAY 72

I. Quan điểm đổi mới chính sách xuất khẩu trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế 72

II. Phương hướng nhằm đổi mới chính sách xuất khẩu 74

1. Coi trọng hoạt động xuất khẩu nhằm sử dụng tối ưu các nguồn lực 75

2. Chính sách xuất khẩu cần chú trọng tới mục tiêu nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; bên cạnh tốc độ tăng trưởng cần chú ý hơn tới chất lượng tăng trưởng 75

3. Chính sách xuất khẩu cần đảm bảo mục tiêu chủ động thâm nhập thị trường quốc tế theo nguyên tắc đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ 75

4. Hoàn thiện chính sách khuyến khích xuất khẩu trên cơ sở khai thác triệt để thế mạnh của chính sách kinh tế nhiều thành phần; tăng cường tính năng động và khả năng thích ứng nhanh của mọi loại hình thương nhân 76

5. Đổi mới chính sách xuất khẩu theo hướng phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế từ nay đến năm 2010 77

6. Đảm bảo thống nhất quản lí nhà nước trong đổi mới chính sách 78

III. Một số giải pháp nhằm tiếp tục đổi mới chính sách xuất khẩu hiện nay 79

1. Nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả chính sách chuyển dịch cơ cấu hàng xuất khẩu 79

2. Các giải pháp về thị trường xuất khẩu 80

3. Các gải pháp hỗ trợ cho hoạt động xuất khẩu 81

3.1. Giải pháp xây dựng các mặt hàng xuất khẩu chủ lực 81

3.2. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động gia công xuất khẩu 85

3.3. Giải pháp đổi mới về chính sách đầu tư và ưu đãi đầu tư 86

3.4. Đẩy mạnh chính sách xúc tiến xuất khẩu của Nhà nước hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất, gia công hàng xuất khẩu 87

4. Nhóm giải pháp nhằm tiếp tục đổi mới chính sách thuế 87

5. Các giải pháp tiếp tục đổi mới chính sách tín dụng xuất khẩu 88

6. Tiếp tục đẩy mạnh việc áp dụng công nghệ tin học một cách đồng bộ trong quản lí thuế và thủ tục hải quan 90

7. Đào tạo nguồn nhân lực trong hoạt động xuất khẩu 90

KẾT LUẬN 93

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 95